Bilindiği üzere devletler arasındaki faaliyetlerin büyük bir kısmını siyasi ve iktisadi faaliyetler teşkil eder. Olumlu bir sonuç vermediği takdirde siyasi faaliyetler yerini askerî faaliyetlere bıraktığı gibi iktisadi faaliyetler de çok zaman ticari faaliyetler şeklinde karşımıza çıkar. İşte bu faaliyetlerden dolayı Orta Asya'da kurulmuş olan sülaleler de komşuları ile çok geniş ticari ve askerî ilişkilerde bulunmuşlardır. Çin'den başlayıp Akdeniz kıyılarında son bulan kervan yollarının Orta Asya'dan geçen kısmını ele geçirme veya bu yolları kendi denetimi altında bulundurma konusunda Orta Asya'da hâkimiyet kuran sülaleler ile Çin ve Tibetliler arasında uzun süren çetin çatışmalar gerçekleşmiştir. Bu ticari-askerî çatışmalar MÖ II. asırdan itibaren önce Kun-Han (Türk-Çin) çatışması şeklinde başlamış ve kara yollarının önemini yitirdiği XVI. asrın sonlarına kadar devam etmiştir.
Bu kitapta Türk Kağanlığı'nın kurulduğu 552 tarihinden Samanoğulları'nın ortadan kaldırıldığı 999 tarihine kadar olan dört buçuk asırlık zaman ele alındı. Bu zaman zarfında Orta Asya'nın önemli ticari ve askerî yolları esas itibariyle iki kısma ayrılarak incelenmiştir. Önce Orta Asya'nın orta ve güney kısmı yolları sonra da Orta Asya'nın kuzey kısmı yolları ele alınmıştır. Bu iki kısımda yolların geçtiği yerler ile bu yollar üzerinde meydana etmiş olan başlıca olayların kaynaklara göre tespitine çalışılmıştır. Ayrıca her iki kısmı birleştiren kervan yolları üzerinde de durulmuştur. "Yol" kavramı yol çeşitleri yolun önemi üzerinde durulmuş yollar yönünden Orta Asya'nın gösterdiği özellikler belirtilmiş; ticaretin VI. yüzyıla kadar Doğu-Batı ilişkilerinde oynadığı rol ana çizgileriyle incelenmiştir.
Important Trade and Military Routes of Central Asia - According to Sources
As it is known, most of the activities between states are political and economic activities. If it does
not give a positive result, political activities are replaced by military activities, and economic
activities often appear in the form of commercial activities. Due to these activities, the families
established in Central Asia had extensive commercial and military relations with their neighbors.
Long-lasting fierce conflicts took place between the dynasties that dominated Central Asia and the
Chinese and Tibetans in order to seize the part of the caravan routes passing through Central Asia,
starting from China and ending on the Mediterranean coast, or to keep these routes under their
control.These commercial-military conflicts started in the form of Kun-Han (Turkish-Chinese)
conflict from the 2nd century BC and continued until the end of the 16th century when the land
routes lost their importance.
In this book, the period of four and a half centuries, from the establishment of the Turkic Khaganate
in 552 to the date of the extermination of the Samanoğulları in 999, was discussed. During this
time, the important commercial and military routes of Central Asia were studied mainly by dividing
them into two parts. First, the roads of the central and southern parts of Central Asia, and then the
roads of the northern part of Central Asia were discussed. In these two parts, the places where the
roads pass and the main events that have occurred on these roads have been tried to be determined
according to the sources. In addition, the caravan routes connecting both parts were also
emphasized. The concept of "road", types of roads, the importance of the road was emphasized, the
features of Central Asia in terms of roads were specified, and the role of trade in East-West relations
until the 6th century was examined with main lines.