Enver Paşa 41. yıllık ömrüne Türk tarihinin
kaderini belirlemiştir. Osmanlı’dan kopuşun başlangıcı Balkanlardır,
İttihatçılık da Balkanlarda ortaya çıkmıştır. Enver, Balkanlarda
yoğrulmuştur. İkinci Balkan Savaşı sırasında, 22 Temmuz 1913’te
Edirne’ye girişiyle “İkinci Edirne Fatihi” diye anıldı. 15 Aralık 1913’te
miralay, 3 Ocak 1914’te mirliva, aynı tarihte Harbiye Nazırı oldu. Harbiye
Nazırlığı yanında, 8 Ocak 1914 tarihinde, Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye
Reisliğini üstlendi. Çanakkale
Zaferi onun öncülüğünde kazanıldı. Osmanlı ordusunun yeniden düzenlenmesine
çalıştı. Genç subayları öne çıkardı. Bu düzenleme, Cumhuriyet’in kuruluşunda
önemli rol oynayan askerî kadronun da Osmanlı ordu teşkilâtında yükselmesini
sağladı. Enver
Paşa, Harbiye Nazırlığı sırasında “enveriye” adı verilen askerî başlıklar ve
aynı adla anılan, sesli ve sessiz harflerin her birinin ayrı yazılması ile
uygulanan bir yazı şeklini hayata soktu. Türk tarihinin Cumhuriyet’e geçiş döneminde asıl
önemli rol oynayan Enver’dir. Enver
inançlı bir Müslümandı. Önce İslâm toplumlarının bir araya gelmesini istedi.
Ama çağ, milliyetler çağı idi ve İslâm ülkeleri bir bir koptular. Sonucunu
bile bile Turan için savaştı ve şehit düştü. Enver,
çok iyi yetişmişti. Farsça, Rusça, Fransızca ve Almanca bilir, çok güzel
resim yapardı. İttihat ve Terakkî’nin ilk mensuplarındandı.
“Hürriyet Kahramanı” olarak tanınmaya başladığında daha 27 yaşındaydı. Rumeli’de
Bulgar, Makedon, Arnavut ve Rum çetelerine karşı büyük mücadeleler verdi.
Mecidî, Osmanî nişanlar ve altın liyakat madalyasıyla ödüllendirildi. Türkçülük ile İslâmcılık onda iç içe fikirlerdi
diyebiliriz. Enver’i tanımadan, vereceğimiz hükümler yanıltıcı olacaktır. |